Prijzen, nominaties en reacties
Slotkoor heeft in de Toneelcompetitie 2004-2005 een prijs en vier nominaties in de wacht gesleept.
Prijs voor bijzondere prestatie (Piet Cornet-beker): Pauline Levick (choreografie)
Nominatie in de categorie voorstellingsprijs: Slotkoor
Nominatie in de categorie vormgeving: Melanie Bloem en Marc Fluttert
Nominatie in de categorie bijrol dames: Bineke Dijkstra
Nominatie in de categorie regie: Karin Camerik
Recensies
Juryrapport Toneelcompetitie HVA
Voorstelling: Slotkoor; auteur: Botho Strauss
Groep: Adodvs
Regie: Karin Camerik
Gezien: 11 december 2004
STUKKEUZE
Wij vinden Slotkoor geen gemakkelijke keuze. Het is niet echt wat je noemt een ‘well-made-play’. Het verhaal, als je daarvan kan spreken, wordt op een associatieve manier verteld en de personages hangen van stukjes en beetjes aan elkaar. Verder wordt het stuk uiteindelijk overheerst door een erg Duitse thematiek, die toch wel ver van ons af staat. Wat moet je bijvoorbeeld met zo’n laatste scène?
Maar als het je interesseert als regisseur en ook de groep er voor in is, biedt het stuk ook heel veel moois. Heel leuke groepsscènes, en een keur aan interessante rollen en rolletjes. Vooral de kleinere rolletjes zijn als het ware in een paar verfstreken neergezet en het is een geweldige uitdaging om daar iets van te maken. Zo’n stuk dwingt regisseur en spelers wel tot het ontwikkelen van een specifieke speelstijl om het stuk te lijf te gaan.
Kennelijk was de regisseuse zich wel degelijk bewust van de moeilijke toegankelijkheid van het stuk. Vandaar dat zij het publiek vooraf toesprak met enige uitleg en de vraag zich open op te stellen.
VORMGEVING
Met een minimum aan middelen werd een maximaal effect bereikt. Voor deuren werden alleen de posten gebruikt en dat werkte heel erg goed. Het eenvoudige wit/zwart van het decor was een mooie rustige omlijsting voor de kleurrijke en met zorg uitgekozen aankleding van de spelers. De doorzichtige spiegel was een prachtige vondst.
Dat er voor één camera en twee lampen was gekozen in plaats van voor drie camera’s vonden wij jammer, aangezien het de fotograaf beperkte in zijn spelmogelijkheden. De vormgeving van de laatste scène vonden wij echt een gemiste kans. Deze scène is al bijna niet te snappen maar zonder adelaar in beeld, op wat voor manier dan ook, blijft de scène een absoluut raadsel. De veren waren wel mooi gevonden, maar kwamen dramatisch gezien te vroeg.
De soms schaarse belichting van de voorstelling vonden wij erg mooi.
REGIE
We kunnen in ieder geval zeggen dat de regie er in geslaagd is het stuk op een volwaardige manier te laten zien. Hierbij vielen een aantal zaken positief op. Het tempo was goed. De mise-en-scène was mooi tot zeer mooi. Onder leiding van de choreografische adviezen van Pauline Levinck waren hier en daar zelfs kleine balletjes ontstaan, maar ook de plaatsing en beweging van grote groepen in de ruimte was erg goed. Er werden soms gedurfde pauzes genomen, bijvoorbeeld na de binnenkomst van de ‘ossi’s’ in III, een schitterend moment.
In speelstijl was duidelijk gekozen voor een iets ‘opgetilde’ stijl, die voor het overgrote deel prachtig werkte en heel goed aansloot bij het stuk. De regie had de spelers duidelijk met de neuzen dezelfde kant op gekregen. Jammer dat de slotscène een beetje afbreuk deed aan het geheel. Behalve het niet aanwezig zijn van de adelaar was deze scène ook nog traag en gelijkmatig van tempo.
SPEL ALGEMEEN
Er werd door de gehele cast met veel inzet en ook betrokkenheid bij en inleving in het stuk gespeeld. Het niveau van spelen was over de hele linie goed met enkele uitschieters.
Veel lof voor het fysiek mooie spel en voor het vermogen om in soms hele kleine scènetjes een hele wereld op te roepen.
De wat ‘opgetilde’ speelstijl werd door iedereen consequent gehanteerd, waarbij het voor het grootste deel toch lukte echt te blijven communiceren. Waar dat niet lukte, bijvoorbeeld in I maar ook soms in II, ging de tekst wat zweven. Volgens een deel van de jury is dat niet te vermijden bij zo’n tekst, een ander deel van de jury vindt dat daar toch bij de tekstbehandeling meer aan gewerkt had moeten worden. Hoe abstracter de tekst des te concreter moet het spel zijn.
SPEL INDIVIDUEEL
Vrouw 1, Gezette vrouw, Solveig – Edith Swinkels
Een mooie warmbloedige speelster. Als gezette vrouw speelde zij een prachtige scène, waarin zij een aantal zeer gedurfde pauzes nam. Spannend en ontroerend! Ook als Solveig was zij een voortdurende sterke aanwezigheid.
Man 2,3, Man met sigaar, Broodmagere man, Ober – Marc Weide
Deze speler heeft een uiterst prettig naturel. Hij liet zich geen moment het hoofd op hol brengen door de moeilijke tekst en speelde alles even concreet. In de ‘kroegscène’ had hij wat ons betreft wel iets krachtiger kunnen optreden, cq spelen.
Vrouw 4, 13, Vrouw met hoed, Vrouw met windjack – Trees Poels
Dit is een speelster die zich prachtig beweegt, die vaak erg grappig is en die in de scènes die ze speelde goed gefocussed was op haar doel in de scène. Dat laatste is heel goed, jammer dat haar tekstbehandeling niet altijd net zo geloofwaardig is als haar bewegingen en haar intentie in de scène.
Man 5, 11, Lorenz – Martijn Klabbers
Hij speelde een zeer geloofwaardige architect, die hopeloos op zoek is naar een tweede kans bij zijn aanbeden Delia. Hij heeft een mooie stem en speelde de moeilijke scène bij de spiegel heel goed; soms heel down to earth en soms heel intens. Bij dat laatste ligt bij hem de zweverigheid op de loer. Verder moet hij oppassen niet te zacht te praten en letten op zijn wat ingezakte houding.
Vrouw 6, Eeuwige verloofde, De moeder – Bineke Dijkstra
Behalve vrouw 6 speelde zij twee sterke rollen op zeer verschillende wijze. Als ‘Eeuwige verloofde’ speelde zij heel eenvoudig en mooi van timing en ritme. Als ‘De moeder’ was zij zeer indrukwekkend dronken. Echt het soort dronkenschap van iemand die dat bijna altijd is.
Daarin durfde zij zelfs bijna onverstaanbaar te zijn. Goed van beweging, timing en tekstbe-handeling. Schaamteloos goed!
Vrouw 7, Vrouw in het rietgroen, Ursula- Petra Delsing
Best eng leek ons om je tuitje uit te trekken in de fotoscène, maar zij deed het ongegeneerd en dan kan alles. Verder speelde zij een intrigerende rol in II en haar monoloog in III was heel sterk. Er ontwikkelde zich bovendien een mooie interactie met Anita. Deze speelster staat stevig op het toneel.
Man 8, Roeper – Christiaan la Poutré
Deze speler had de leuke en dankbare taak om te pas en te onpas ‘Duitsland!’ te mogen roepen in het stuk, wat hij ook met verve deed. Ook de manier waarop hij de ‘ossi’s’ binnen-bracht was erg mooi. De wat abstractere teksten in II gingen hem wat minder goed af. Blijven werken echtheid en aan begrijpelijkheid is ons advies.
Man 9,14, Verbitterde man, Lezer – Raymond Ostelo
Hij was zeer overtuigend als weglopende echtgenoot; hij had daarin een mooie authentieke kwaadheid. Als ‘De lezer’ straalde hij vooral heel veel rust uit, wat goed was. In de fotoscéne praatte hij soms wat te snel en was daardoor slecht te verstaan.
Vrouw 10,12, De onbezonnene, Anita – Foske Meerloo
Zij speelde een werkelijk fantastische rol in de kroegscène. Mooie overgangen en schitterend van beweging. Dat laatste viel ook op in haar rol als ‘De onbezonnene’ in II. De slotscène was voor haar naar onze mening een bijkans onmogelijke opgave. Zij werd daarin absoluut niet geholpen door vormgeving of enscenering. Haar spel werd daar traag en gelijkmatig en zij stapte in deze scène met open ogen in de valkuil van de pathetiek. Regie?
Man 15, Eeuwige verloofde, Patrick – Jeroen Smit
Deze speler heeft een mooie sfeer om zich heen. Hij was sterk aanwezig in de fotoscène en speelde een mooie scène in II, die als vanzelf overging in een dansje, erg knap. In III was hij zeer rustig aanwezig en maakte de scène ook mooi af.
Fotograaf, De lelijkerd, Vlotte man, Rudolf – Axel Spiessens
Door de beperkte mogelijkheden tot handeling kwam hij als fotograaf niet echt uit de verf en zijn woede-uitbarsting kwam naar ons gevoel uit het niets. In II speelde hij een leuke ceremo-niemeester en in III blonk zijn Rudolf uit in duidelijk en direct spel.
Vrouw, Henriëtte, Vrouw met windjack – Wanda van Kempen
In de fotoscène speelde zij sterk en kordaat en ook in II speelde zij goed en zonder veel franje. Als ossi was zij gewoon goed aanwezig. Van deze speelster kan je eigenlijk zeggen dat ze alles goed doet: beweging, tekstbehandeling en intentie zijn goed. Ze mist alleen wat ‘glans’. Je zou ook kunnen zeggen: Ze moet haar spel wat meer naar de zaal projecteren.
Delia – Marion Duinmayer
Zij speelde haar rol met verve en overgave. Ook bij haar zat er veel zeggingskracht in haar manier van bewegen. Met haar mooie stem en dubbelzinnige spel gaf zij de rol veel allure mee. Het verschil in speelstijl tussen ‘het voorval’ en de ontwerpen had markanter gekund. Door wat rare klemtonen was haar tekstbehandeling helaas niet altijd even overtuigend.
ALGEMENE INDRUK
Over het geheel genomen een heel boeiende voorstelling waarin de spelers ons wisten te overtuigen van hun keuze voor dit stuk. Het blijft moeilijke kost, maar de lange groepsscènes in II en III werden heel mooi gespeeld. Wij waren erg benieuwd naar de slotscène, maar dat was blijkbaar toch ‘een brug te ver’.
Recensie Haghespiegel
Toneelgroep Adodvs met 'Slotkoor' van Botho Strauss
Regie: Karin Camerik
Gezien op zondag 12 december 2004 in Theater De Poort
"Nu schrijf ik van die merkwaardige stukken, waarin niets duidelijk is, gebrek aan scherpte zelfs de hoofdrolspeler is, zoals het naar mijn mening niets anders kan zijn, wanneer men het hele scala van de werkelijkheid, met inbegrip van haar karakter, beschaving, gevoel slechts bij benadering volledig wil waarnemen". Aldus de schrijver zelf!
Als dan ook de regisseur de toeschouwers van tevoren in de foyer van De Poort vertelt, dat ze geen begrijpend verhaal, met een kop-lichaam-staart, te zien gaan krijgen, maar een fragmentarische voorstelling die je maar over je heen moet laten komen, dan wil je er toch wel even voor gaan zitten, nietwaar?
Slotkoor kent 3 bedrijven "Zien en gezien worden" "Lorenz voor de spiegel" (uit de wereld van de vergissing) en "Van nu af aan".
In het eerste bedrijf poseert men voor een groepsfoto, waarbij de fotograaf zenuwachtig vanuit allerlei posities fotografeert. Heel gestructureerd en gedisciplineerd met een sterke tekstzegging, maar dat was dan ook alles.
Het tweede bedrijf was veel interessanter. De architect Lorenz raakt volledig in de ban van zijn opdrachtgeefster Delia die hij per ongeluk naakt in de badkamer verrast. Mooie rollen van Martijn Klabbers en Marion Duinmayer. Er volgt een stortvloed van scènes, waarin o.a. Jeroen Smit en Edith Swinkels opvielen, maar ook de anderen lieten blijken met dit genre overweg te kunnen.
De scènes zijn nauwelijks na te vertellen, maar je zou ze kunnen samenvatten met woorden als: Chaotisch, verwarrend, poëtisch, grof, onbegrijpelijk, maar ook wat de uitvoerenden betreft: Mooi stil spel, expressie en choreografische hoogstandjes, kortom een boeiend stukje toneel.
Het derde bedrijf kwam helaas wat minder uit de verf. M.u.v. Bineke Dijkstra, die de dronken moeder heel beheerst vertolkte. Foske Meerloo als Anita was in de scène in het café zeker overtuigend, maar haar monoloog aan het einde was een te zware opgave voor haar.
Adodvs heeft een bijzondere voorstelling gegeven, die niet door alle toeschouwers werd gewaardeerd.
Henk van Veen, Haghespiegel januari 2005
"Nu schrijf ik van die merkwaardige stukken, waarin niets duidelijk is, gebrek aan scherpte zelfs de hoofdrolspeler is, zoals het naar mijn mening niet anders kan zijn, wanneer men het hele scala van de werkelijkheid, met inbegrip van haar karakter, beschaving, gevoel slechts bij benadering volledig wilt waarnemen. Slotkoor geeft van de Hereniging slechts het tijdsbestek van een gebeurtenis, de ruk, de schreeuw, het ogenblik, dat ziel en samenleving - voor even maar - historisch verheft, opwindt en ook verwart. Het gaat in alle drie de delen over het oog en het ogenblik, dat men niet verwachten, niet ‘zien kan'"
