Achtergrond
Regisseur Serge Metselaar over de komende Adodvs-productie
"Antigone in een modern luchtig jasje"
Het zal ergens tijdens mijn tweede jaar op de toneelschool zijn geweest dat mijn liefde voor Griekse tragedies is ontstaan. Voor die tijd vond ik het alleen maar Griekse ellende. Veel moeilijk en zwaar gedoe. In ene ging ik inzien dat veel Griekse tragedies nog erg up to date zijn. Dat het allemaal niet zo zwaar hoeft te zijn. Het is maar hoe je het brengt.
Sophocles: wel bekend als één van de drie grote Griekse toneelschrijvers ongeveer 2450 jaar geleden. Een schrijver die eerder belang hechtte aan plots en intermenselijke relaties dan aan de relatie tussen de goden en de mens. Mede om deze reden zijn stukken van zijn hand tot op de dag vandaag nog zo herkenbaar.
Antigone is één van zijn bekendere stukken. Antigone als dochter van Oidipous wil haar broer Polyneikes begraven, echter dit is tegen de wet van Kreon, de koning. De verborgen agenda’s die de personages hebben, het lot dat een ieder mens is toegeschreven en de verschillende standpunten maken juist dit stuk zo interessant. Zeker niet te vergeten de humor die erin zit.
Antigone is een tragedie, maar het moet niet allemaal te zwaar te worden. Zo heeft Sophocles al de nodige lucht erin geschreven en juist deze “lucht” wil ik nog meer ruimte geven. Er mag gelachen worden.
Zoals Sophocles zijn teksten schreef om verhalen te vertellen, willen wij ook dit verhaal vertellen maar wel op een zodanige manier dat je wilt blijven luisteren en wilt blijven kijken. Een goede verhalenverteller heeft plotselinge wendingen, onverwachte humor en spanningsmomenten. Dat willen wij ook met Antigone bereiken.
Antigone is bewerkt om het nog meer naar het hier en nu te brengen, ofwel deze Antigone is een Antigone in een modern luchtig jasje.
Reacties
HVA Juryrapport
Antigone door Adodvs
Auteur: bewerking door Jules Deelder
Regie: Serge Metselaar
Gezien op 29-1-08
Stukkeuze
Het getuigt van lef om voor een Griekse tragedie te kiezen. De versie van Deelder geeft lucht aan het drama. Het is een toegankelijk stuk vanuit een menselijk perspectief.
Regie
Hoewel er duidelijke keuzes zijn gemaakt, ontbreekt een visie op het stuk. Het dreigt meer een speloefening te worden dan een voorstelling. De stijl zwalkt tussen realistisch spel, dwz het drama en luchtig commentaar. Die twee verdragen elkaar niet. Waarom de regisseur gekozen heeft voor rolwisselingen was onduidelijk - het leverde geen meerwaarde op.
Vormgeving
Op locatie spelen kan heel goed werken maar in dit geval werd de reden niet echt duidelijk. Er was niet veel met de ruimte gedaan. De op-en afgangen waren rommelig en onrustig. Het ‘paleis’ van Creon achterin was niet vormgegeven. Het licht heeft niet veel met de ruimte gedaan. De plek linkte niet met de enscenering. De kostuums hadden met name door de kleur iets clownesks. De slofjes versterkten het speloefening –idee. De lap waarmee aangegeven werd dat het om Antigone ging zat de spelers vaak in de weg. De outfit van de koningin viel uit de toon met de rest.
Spel Algemeen
Er waren veel speelstijlen door elkaar. Het commedia dell’arte achtige strookte niet met het stuk. Het spel was vaak cliché-matig zonder dat er echt in gegaan werd op de inhoud. Kreon was veel meer aanwezig dan Antigone. Haar beweegredenen werden niet duidelijk. In het 2e en 3e bedrijf zette Antigone haar spel erotisch aan. De reden daarvoor was vaag. Relaties tussen de personages waren niet voelbaar.
Spel Individueel
Jaap Broersen - Kreon, slaaf, wachter, Theresias, Eurydice
Zijn bewegingen waren een beetje gekunsteld en karikaturaal. Hij heeft geprobeerd elk personage duidelijk een eigen gezicht mee te geven. Een stemtraining zou goed zijn-zijn stemgebruik was soms geforceerd. Zijn speelstijl was nogal gedragen-een beerje relativering/lucht had zijn spel geloofwaardiger gemaakt.
Michael Schnörr - Ismene, wachter, Haemon, slaaf, hulpje
Michael heeft een mooie concentratie en veel spelplezier. Hij zou meer nuance in zijn speelstijl en motoriek aan mogen brengen.
Trees Poels - wachter, koor, Kreon
Als wachter had ze een goede timing. Ze wist heel goed wat ze zei en ze kon daar mee spelen. Haar houding en motoriek waren teveel van hetzelfde. Ook in de andere rollen was ze zich goed bewust van de inhoud van haar tekst.
Miriam de Hoogh - koor, Antigone, Kreon
Dat wat ze vorm geeft is goed te volgen maar de keuze van de regie om Antigone een erotische lading mee te geven heeft geen verbinding met het stuk. Miriam heeft een heldere stem. Kreon maakte ze sterk door ook zijn zwakte te laten zien.
Marion Duinmayer - Antigone, koor, Kreon, slaaf
In het koor speelde ze lekker helder en gemakkelijk. De andere rollen leken daar op- er was weinig verschil tussen de personages. Ze had meer mogen schakelen en meer mogen transformeren.
Pauline ten Böhmer - Koor, Kreon, Antigone
Ze gaf in het begin van de voorstelling de gedragenheid van de tekst van Kreon lucht, dat werkte goed. In de rest van de voorstelling hebben we dat niet meer gezien. De verschillende personages leken op elkaar qua stijl. Net als Marion zou ze nog kunnen werken aan transformeren.
Elif Karatay-Koor, Ismene, slaaf, bode
Elif heeft een mooie stem. Ze zou er wel meer mee mogen spelen, meer variatie in aanbrengen. Ismene speelde ze goed- er was iets voelbaar van haar liefde voor haar zusje. Ze heeft een gespannenheid die haar spel in de weg zit. Ze zou zich bewust moeten worden van de wiebel in haar lijf die daar uit voort komt. Meer rust nemen zou haar spel ten goede komen.
Algemene indruk
De voorstelling had te lijden door de keus voor rolwisselingen. De spelers kregen niet echt de kans om opbouw in hun personage te ontwikkelen. De toeschouwers kregen daardoor ook weinig verbinding met het drama. De vorm was niet goed doordacht.
Review in Haghespel
Een interessante voorstelling
recensie Haghespel, maart 2008
Toneelgroep ADODVS met "Antigone" van Sophocles naar een script van Jules Deelder.
Regie en bewerking: Serge Metselaar
Gezien: 4 februari in restaurant De Hagedis
Het verhaal is bekend. De zonen van Oedipus strijden om de troon en beiden sneuvelen. Kreon grijpt de macht en gelast dat Eteokles een staatsbegrafenis krijgt en Polyneikes mag op straffe des doods niet begraven worden. Zijn lijk zal ten prooi zijn aan de gieren en jakhalzen.
Antigone legt zich daar niet bij neer en bedekt het lijk met aarde. Kreon belooft haar de zaak in de doofpot te stoppen, maar zij wil niet leven met deze oplossing en kiest voor de dood. Haar dood betekent ook de zelfmoord van Kreons zoon Haemon, de verloofde van Antigone en zijn vrouw Euridice.
Had Jean Anouilh dit Griekse drama al wat toegankelijker gemaakt voor het publiek, Jules Deelder en de bewerking door regisseur Serge Metselaar deden daar nog een flinke schep bovenop.
in de versie van Serge werden de rollen steeds door andere acteurs vertolkt. Kleding, sjaals en gekleurde doeken gaven aan wie wie was. Een moeilijke opgave voor de spelers, want zij moesten steeds weer opnieuw in een andere huid kruipen.
In een spetterende opening met opzwepende muziek werden de uitvoerenden op een informele manier aan het publiek voorgesteld, waarbij vooral het koor de lachers op zijn hand kreeg door hun ongedwongen wijze van uitleg van het verhaal en de commentaren op de spelers.
Dat de regisseur een voorstander is van fysiek toneel was duidelijk merkbaar, vooral in de vertolking van Trees Poels als de wachter en die van Antigone van Miriam de Hoogh. Zij speelde een erg vrouwelijke en uitdagende Antigone. De monoloog van dictator Kreon van Jaap Broersen was mooi, maar met teveel overbodige gebaren. De vertolking van Marion Duinmayer van Kreon was sterk en dramatisch. Zij was, met Trees Poels en Miriam de Hoogh, ook overtuigend in de andere rollen die zij vertolkte. Michael Schorr als wachter, Pauline ten Bohmer als koorlid, Elif Karatay als bode hadden in deze rollen hun sterkste momenten, maar kwamen minder uit de verf in hun andere personages. De Euridice van Jaap Broersen, verkleed als vrouw, was eerder lachwekkend dan indrukwekkend.
Al met al een interessante voorstelling, waarbij het publiek op een informele manier kennis kon nemen van een Grieks drama.
Henk van Veen